Nawozy azotowe – pobudzenie wzrostu roślin

Nawozy azotowe odgrywają kluczową rolę w rolnictwie, przyczyniając się do intensyfikacji wzrostu roślin po zimie oraz zwiększenia plonów. Azot jest jednym z najważniejszych składników pokarmowych dla roślin, wpływającym na ich rozwój, zieloną masę oraz zawartość białka w plonach. Nawozy azotowe są stosowane głównie do nawożenia zbóż ozimych, rzepaku ozimego oraz użytków zielonych, aby zapewnić szybki start wiosennej wegetacji i efektywne wykorzystanie dostępnej wilgoci w glebie.

Rodzaje nawozów azotowych i ich zastosowanie

1. Saletra amonowa (34% N)

Saletra amonowa jest jednym z najczęściej stosowanych nawozów azotowych ze względu na szybkie działanie i wysoką zawartość azotu.

✅ Szybko przyswajalna przez rośliny – zawiera azot w formie amonowej i azotanowej.
✅ Idealna do nawożenia zbóż ozimych, rzepaku ozimego i użytków zielonych.
✅ Dawkowanie: 150–250 kg/ha w zależności od rodzaju uprawy i fazy wzrostu.
✅ Najlepiej stosować w dwóch dawkach, pierwsza wczesną wiosną, druga w fazie intensywnego wzrostu.

2. Saletrzak (27% N)

Saletrzak to nawóz o zrównoważonym działaniu, zawierający azot w formie amonowej i azotanowej, co sprawia, że jest odpowiedni dla wszystkich upraw.

✅ Uniwersalne zastosowanie – nadaje się do zbóż, rzepaku, ziemniaków, roślin okopowych oraz użytków zielonych.
✅ Dodatkowa zawartość wapnia i magnezu poprawia strukturę gleby i przyswajalność azotu.
✅ Dawkowanie: 100–200 kg/ha w zależności od uprawy.
✅ Działa wolniej niż saletra amonowa, ale zapewnia dłuższy efekt nawożenia.

3. Mocznik (46% N)

Mocznik to nawóz azotowy o najwyższej zawartości azotu, charakteryzujący się spowolnionym działaniem.

✅ Stosowany przed siewem lub dolistnie w formie oprysku.
✅ Doskonały do nawożenia roślin wymagających intensywnego wzrostu, takich jak kukurydza, buraki cukrowe i ziemniaki.
✅ Dawkowanie: 100–200 kg/ha w aplikacji doglebowej, 5–10% roztwór w oprysku dolistnym.
✅ Aby uniknąć strat azotu, warto stosować go w umiarkowanej wilgotności gleby lub wymieszać z glebą.

4. RSM (roztwór saletrzano-mocznikowy, 28-32% N)

RSM to płynny nawóz azotowy stosowany głównie w formie oprysku. Dzięki płynnej formie jest szybko przyswajany przez rośliny.

✅ Nadaje się do zbóż ozimych, rzepaku, roślin okopowych i kukurydzy.
✅ Łatwy w aplikacji i dobrze rozpuszczalny w wodzie.
✅ Dawkowanie: 100–250 l/ha w zależności od fazy rozwojowej roślin.
✅ Warto stosować z adiuwantami ograniczającymi parowanie i straty azotu.

Kiedy stosować nawozy azotowe?

1. Pszenica ozima i jęczmień ozimy
📌 Pierwsza dawka azotu powinna być podana na początku marca, aby pobudzić wzrost roślin po zimie.
📌 Druga dawka stosowana pod koniec marca zapewnia dalszy rozwój i zwiększenie plonów.
📌 Trzecia dawka może być zastosowana w fazie kłoszenia, jeśli plonowanie jest intensywne.

2. Rzepak ozimy
📌 Pierwsza dawka nawożenia powinna przypaść na pierwszą dekadę marca, kiedy rośliny zaczynają intensywny wzrost.
📌 Druga dawka stosowana w fazie pąkowania wspiera kwitnienie i rozwój nasion.
📌 Dodatkowe nawożenie dolistne może poprawić efektywność pobierania składników odżywczych.

3. Użytki zielone (łąki i pastwiska)
📌 Wczesne nawożenie pobudza wzrost traw i lucerny, zapewniając wysokiej jakości paszę dla zwierząt hodowlanych.
📌 Najlepiej stosować nawozy azotowe w pierwszych tygodniach marca, aby wykorzystać wilgoć zgromadzoną w glebie po zimie.
📌 Podział dawek poprawia efektywność wykorzystania azotu i ogranicza straty do atmosfery.

Jak prawidłowo stosować nawozy azotowe?

Aby nawozy azotowe były skutecznie przyswajane przez rośliny i nie powodowały strat azotu w glebie, warto przestrzegać kilku zasad:

✔ Dostosowanie dawki do potrzeb uprawy – nadmierna ilość azotu może prowadzić do wylegania roślin i nadmiernego wzrostu masy zielonej kosztem plonów.
✔ Unikanie stosowania azotu przed opadami deszczu – może to prowadzić do wypłukania azotu z gleby.
✔ Stosowanie nawozów w odpowiednich warunkach pogodowych – najlepszy efekt uzyskuje się przy temperaturze 5–12°C i umiarkowanej wilgotności gleby.
✔ Podział dawek – w przypadku upraw wieloletnich, takich jak pszenica czy rzepak, lepiej zastosować kilka mniejszych dawek azotu zamiast jednej dużej aplikacji.
✔ Stosowanie RSM i mocznika dolistnie – w okresach suszy pozwala na skuteczniejsze dostarczenie azotu do roślin.

Podsumowanie

Nawozy azotowe są niezbędnym elementem w nowoczesnym rolnictwie, zapewniającym szybki wzrost roślin i zwiększenie plonów. Saletra amonowa, saletrzak, mocznik i RSM to najczęściej stosowane nawozy azotowe, które znajdują zastosowanie w uprawie zbóż ozimych, rzepaku oraz na użytkach zielonych. Prawidłowe dawkowanie i stosowanie nawozów we właściwym terminie pozwala na efektywne wykorzystanie azotu przez rośliny i maksymalizację plonów.